Verwarrend of gewoon op zoek naar meer duidelijkheid in Smart Industry-terminologie? In deze woordenlijst leggen we de belangrijkste termen uit die je moet begrijpen, en leggen we uit hoe ze van elkaar verschillen — of je nu een plantmanager, operator aan de productielijn, fabriekseigenaar of student bent.
Application Programming Interface (API)
Computerized Maintenance Management System (CMMS)
Condition Monitoring / Condition-Based Monitoring
Condition-Based Maintenance (CBM)
Dark Factory / Lights-out factory
Digitaal productdossier / Digitaal productpaspoort
Enterprise Asset Management (EAM)
Enterprise Resource Planning (ERP)
Application Programming Interface (API)
Software die functies, protocollen en dataformaten definieert, zodat verschillende softwareapplicaties met elkaar kunnen communiceren.
Artificial Intelligence (AI) Een technologie die computers en machines in staat stelt om menselijke intelligentie te simuleren. AI voert taken uit op basis van menselijk leren, begrip, probleemoplossing, besluitvorming en creativiteit.
Machine Learning (ML) is een subset van AI waarmee systemen leren van data en hun prestaties verbeteren zonder expliciet geprogrammeerd te zijn.
Augmented Reality (AR)
Een technologie die de interactie met de echte wereld verbetert door extra digitale informatie toe te voegen, meestal visueel of auditief. Dit in tegenstelling tot Virtual Reality (VR), dat volledig virtueel is.
Cloud computing
Het leveren van computerdiensten zoals dataopslag, -beheer en -verwerking via internet. Dit gebeurt via externe servers, in plaats van lokale servers op locatie of persoonlijke computers.
Computerized Maintenance Management System (CMMS)
Een CMMS is een softwareoplossing ontworpen om onderhoudsbeheer te digitaliseren en te automatiseren in de industrie. Het helpt fabrikanten bij het plannen, volgen en optimaliseren van onderhoudstaken door werkorders te beheren, preventief onderhoud te plannen, apparatuurprestaties te monitoren en voorraad van reserveonderdelen bij te houden.
Het is de digitale versie van een Maintenance Management System (MMS).
Condition Monitoring / Condition-Based Monitoring Termen die verwijzen naar het monitoren van machines om afwijkingen te detecteren en risico’s op storingen te identificeren als onderdeel van een proactieve onderhoudsstrategie. Hoewel deze termen vaak verwijzen naar onderhoudsstrategieën, is monitoring op zich passief. Pas wanneer dit wordt toegepast op onderhoud spreken we over Condition-Based Maintenance.
Condition-Based Maintenance (CBM)
Een vorm van proactief onderhoud op basis van de actuele staat van een machine of onderdeel. Wanneer de toestand buiten vooraf gedefinieerde parameters valt, kan het onderdeel worden gerepareerd of vervangen voordat een storing optreedt. Vroeger was CBM afhankelijk van ervaren monteurs die aan geluid of zicht konden zien wanneer onderhoud nodig was. Tegenwoordig tilt een IIoT-platform zoals innius dit naar een hoger niveau met digitale monitoring in real-time en automatische waarschuwingen en taken op basis van drempelwaarden.
In tegenstelling tot correctief onderhoud vermindert CBM ongeplande stilstand en mogelijke schade aan andere onderdelen. En in tegenstelling tot preventief onderhoud richt CBM zich alleen op onderdelen die aangeven dat vervanging nodig is.
Correctief onderhoud
Ook bekend als ‘reactief onderhoud’, dit is een onderhoudsstrategie die plaatsvindt nadat een storing is vastgesteld. Onderhoud moet dan direct of op een later moment plaatsvinden. Dit kan leiden tot dure en ongeplande stilstand en is meestal de minst wenselijke vorm van onderhoud vergeleken met proactieve strategieën.
Cyber-Physical Systems (CPS)
Geïntegreerde systemen die computationele kracht, netwerken en fysieke processen combineren om geavanceerde automatisering mogelijk te maken. Ze spelen een sleutelrol in slimme productie en Industrie 4.0.
Een praktisch voorbeeld is een fabriek die innius gebruikt om productielijnen te monitoren, machineprestaties te volgen en real-time inzichten te verkrijgen. De “cyber” kant bestaat uit software, cloud computing en analyses, terwijl de “fysieke” kant bestaat uit machines, sensoren en automatiseringssystemen die samenwerken.
Dark Factory / Lights-out factory
Een concept waarbij een slimme fabriek zo geautomatiseerd is dat er geen menselijke tussenkomst nodig is tijdens normale operaties. De fabriek kan dan volledig autonoom opereren, zelfs met de lichten uit. Dit wordt mogelijk gemaakt door geavanceerde robotica, AI en IoT-gestuurde systemen voor productie, kwaliteitscontrole en logistiek.
Data Lake
Een gecentraliseerd opslagsysteem dat grote hoeveelheden gestructureerde en ongestructureerde data bevat. Inzichten worden verkregen via data-analyse, waaronder machine learning en/of AI.
Dit verschilt van gerichte dataverzameling, waarbij data specifiek wordt verzameld om zakelijke vragen te beantwoorden en ongebruikte data wordt vermeden.
Datapunt
Een enkele eenheid data verzameld van een sensor.
Datastroom
Een continue stroom van datapunten.
Binnen innius komen deze datastromen van een machine of PLC. De frequentie van de datapunten hangt af van de sensorfrequentie.
Digitaal productdossier (DPD) / Digitaal productpaspoort (DPP)
Een digitaal dossier met uitgebreide informatie over de levenscyclus van een product. Dit verbetert traceerbaarheid, naleving en duurzaamheid binnen productie.
Digitale transformatie
De adoptie van digitale technologieën in alle aspecten van de bedrijfsvoering. Binnen Industrie 4.0 betekent dit de transitie van traditionele productie naar slimme fabrieken door het gebruik van cyber-fysieke systemen, IIoT, big data, cloud computing en AI.
Digitale transformatie gaat verder dan het implementeren van nieuwe technologie; het vereist aanpassing van businessmodellen en organisatiecultuur om ten volle te profiteren van datagedreven werken.
Digital Twin
Een virtueel model van een fysieke machine, onderdeel, proces of systeem dat real-time monitoring en voorspellende analyses mogelijk maakt. Het helpt stilstand te voorkomen en ondersteunt besluitvorming.
Edge Computing
Een gedecentraliseerd computermodel waarbij dataverwerking dichtbij de bron plaatsvindt — zoals op industriële apparaten, gateways of lokale servers — in plaats van uitsluitend via de cloud. Dit vermindert latency, optimaliseert bandbreedtegebruik en maakt real-time beslissingen mogelijk.
In de praktijk wordt dit vaak gecombineerd met cloud computing in een hybride model.
Enterprise Asset Management (EAM)
Een strategie voor het beheer van fysieke bedrijfsmiddelen gedurende hun volledige levenscyclus — van aankoop tot verwijdering. EAM-systemen combineren tracking, onderhoud, prestatiemonitoring en compliance om betrouwbaarheid te verbeteren en kosten te verlagen.
Beide beheren onderhoudstaken, maar een CMMS richt zich specifiek op werkorders en preventief onderhoud. EAM gaat verder en omvat ook levenscyclusbeheer, financiële opvolging en naleving.
Enterprise Resource Planning (ERP)
ERP-software integreert en beheert kernprocessen zoals productie, supply chain, financiën en HR. Door data en workflows te centraliseren, verhoogt ERP de efficiëntie, besluitvorming en operationeel overzicht. Het innius-platform vult ERP aan met real-time productie-inzichten.
Gateway
Een IoT-gateway is een brug tussen verschillende netwerken en communicatieprotocollen. In industriële toepassingen is dit meestal een hardware-apparaat met software die communicatie mogelijk maakt tussen apparaten en de cloud. Gateways vertalen protocollen en zorgen voor veilige gegevensrouting. Het innius-platform werkt met gateways zoals Ewons en Ixons.
Geplande onderhoud
Ook wel aangeduid als tijd- of gebruiksintervalgebaseerd preventief onderhoud. Het is een onderhoudsstrategie die gericht is op het voorkomen van storingen voordat ze zich voordoen door inspecties, reiniging, onderhoud en periodieke vervangingen van onderdelen op vooraf bepaalde intervallen. Het is de meest basale vorm van proactief onderhoud en de meest gebruikte. Het houdt echter geen rekening met de werkelijke toestand van het onderdeel of de machine, zoals dat wel het geval is bij conditiegebaseerd onderhoud en voorspellend onderhoud.
Industrial Internet of Things (IIoT)
IIoT verwijst naar het gebruik van verbonden sensoren, industriële apparaten en cloudgebaseerde software om realtime data te verzamelen, te verwerken en te analyseren in industriële omgevingen. Door machines, voertuigen en besturingssystemen met elkaar te verbinden in een netwerk, maakt IIoT procesoptimalisatie mogelijk.
IIoT-platforms, zoals innius, werken naast Supervisory Control and Data Acquisition (SCADA)-systemen, die processen op machineniveau monitoren en aansturen, en Manufacturing Execution Systems (MES), die productieprocessen beheren. IIoT stelt fabrikanten in staat om beter inzicht te krijgen in de daadwerkelijke prestaties van hun productielijnen en ondersteunt slimmere besluitvorming tijdens de overgang naar slimme fabrieken.
Industrie 4.0 (4IR)
Ook wel aangeduid als de vierde industriële revolutie, vindt de term ‘Industrie 4.0’ zijn oorsprong in de industriële strategie van de Duitse federale overheid voor de digitale transformatie van de maakindustrie. De verengelste versie van de term wordt inmiddels breder geassocieerd met de wereldwijde toepassing van cyber-fysieke systemen en het Industrial Internet of Things (IIoT) binnen de industrie.
De term Industrie 4.0 verwijst naar de manier waarop dit concept wordt gezien als de vierde industriële revolutie. De eerste was de mechanisatie die begon in de 19e eeuw, de tweede betrof de invoering van systemen en standaarden voor massaproductie in de eerste helft van de 20e eeuw, en de derde vond plaats in de tweede helft van de 20e eeuw en werd gekenmerkt door de introductie van computerisering en automatisering.
In zekere mate wordt dit nu, althans in de vakliteratuur, opgevolgd door Industrie 5.0.
Industrie 5.0 (5IR)
Een evolutie van Industrie 4.0 die de nadruk legt op samenwerking tussen mens en machine, maatwerk, duurzaamheid en veerkracht. De focus ligt op het gebruik van geavanceerde technologieën, waarbij de prioriteiten verschuiven van economische waarde naar milieubewuste en maatschappelijke verantwoordelijkheid.
IO-Link
Een gestandaardiseerd point-to-point industrieel communicatieprotocol (IEC 61131-9) dat sensoren en actuatoren verbindt met industriële netwerken. Het verbetert machinebewaking en -besturing door bidirectionele realtime gegevensuitwisseling, externe configuratie en realtime diagnostiek mogelijk te maken.
LoRa / LoRaWAN
LoRa (Long Range) is een draadloze modulatietechniek die is ontworpen voor energiezuinige, langeafstandsgegevensoverdracht tussen industriële sensoren en apparaten. Het werkt op niet-gelicentieerde radiofrequenties en maakt betrouwbare connectiviteit mogelijk voor externe sensoren en apparaten, zelfs in uitdagende fabrieksomgevingen.
LoRaWAN (Long Range Wide Area Network) is het netwerkprotocol dat op LoRa werkt en bepaalt hoe apparaten communiceren met gateways en cloudgebaseerde toepassingen. Het maakt schaalbare, veilige en bidirectionele gegevensuitwisseling mogelijk, waardoor het uitermate geschikt is voor toepassingen als remote monitoring, voorspellend onderhoud en industriële IoT-oplossingen. De ontwikkeling en standaardisatie van LoRaWAN worden beheerd door de non-profitorganisatie LoRa Alliance.
Machine as a Service (MaaS)
Een bedrijfsmodel waarbij machinegebruikers betalen voor het gebruik van een machine in plaats van voor het eigendom ervan. Meestal wordt deze dienst aangeboden door de machinebouwer, een voorbeeld van servitisatie. De machinebouwer is verantwoordelijk voor de beschikbaarheid en het onderhoud van de machine, en heeft daardoor een stimulans om een hoge betrouwbaarheid te leveren. Het op afstand monitoren van de machine is hierbij cruciaal om het gebruik te kunnen meten, proactief onderhoud uit te voeren en diagnoses op afstand te stellen.
Machine Learning (ML)
Een onderdeel van AI waarmee systemen kunnen leren van data en hun prestaties kunnen verbeteren zonder expliciet geprogrammeerd te zijn. In de maakindustrie wordt ML gebruikt voor voorspellend onderhoud, kwaliteitscontrole en procesoptimalisatie. In tegenstelling tot AI richt ML zich op specifieke taken, zonder te proberen menselijke intelligentie na te bootsen.
Machine naar Machine (M2M)
Directe communicatie tussen machines of apparaten zonder menselijke tussenkomst. Het maakt geautomatiseerde gegevensuitwisseling en -controle mogelijk, doorgaans in gesloten, point-to-point systemen. In tegenstelling tot IIoT, dat cloudcomputing en analyses integreert, richt M2M zich op gelokaliseerde automatisering.
Make-to-Order (MTO)
Een productiestrategie waarbij producten pas worden vervaardigd nadat een klantorder is ontvangen. Dit vermindert de opslagkosten en kan meer maatwerkopties mogelijk maken. Dit kan echter leiden tot langere doorlooptijden en vereist daarom een zeer betrouwbare toeleveringsketen, productielijn en bezorgservice.
Om onvoorziene stilstand tot een minimum te beperken, zijn proactieve onderhoudsstrategieën vereist, naast realtime monitoring en analyse van de productielijn.
Make-to-Stock (MTS)
Een productie strategie waarbij producten vooraf worden geproduceerd en opgeslagen totdat ze verkocht worden. Dit zorgt voor een snelle orderverwerking, maar vereist een nauwkeurige vraagvoorspelling. Aanpassing is beperkt omdat de producten al zijn vervaardigd. Het vereist ook dure opslagfaciliteiten, vooral als het om koude opslag gaat. Het magazijn kan fungeren als een buffer om veranderingen in de vraag en onbetrouwbare toeleveringsketens, productiefaciliteiten en bezorgdiensten op te vangen.
Manufacturing Execution System (MES)
Is een softwaresysteem dat productieorders in real-time monitort, volgt en beheert tijdens het productieproces op de productielijn.
Hoewel het als een op zichzelf staand systeem kan worden gebruikt, wordt het meestal geïntegreerd om de kloof te overbruggen tussen ERP (Enterprise Resource Planning) systemen, die bedrijfsfuncties zoals voorraadbeheer, financiële planning en bestellingen beheren, en SCADA-systemen, die machinegerelateerde processen monitoren en controleren.
Terwijl ERP productieorders genereert op basis van bedrijfsbehoeften, vertaalt MES deze naar gedetailleerde workflows, plant taken, wijst middelen toe en zorgt voor naleving van kwaliteitsnormen. MES kan ook integreren met IIoT-platformen, zoals Innius, om real-time feedback te verzamelen over de werkelijke prestaties van productieapparatuur en de planning waar nodig aan te passen.
Message Queuing Telemetry Transport (MQTT)
MQTT is een lichtgewicht publish-subscribe berichtenprotocol, ontworpen voor IoT en industriële automatisering. Het maakt efficiënte, real-time communicatie mogelijk tussen apparaten en cloud-gebaseerde platforms. Door het lage bandbreedtegebruik en de betrouwbaarheid wordt MQTT veel gebruikt in IIoT-omgevingen, en het innius-platform bevat een MQTT Connector. Het ondersteunt remote monitoring, proactief onderhoud en machine-naar-machine communicatie.
Modem
Een modem (modulator-demodulator) is een hardware-apparaat dat internet- of netwerkconnectiviteit mogelijk maakt door digitale gegevens van fabriekssystemen om te zetten in signalen die geschikt zijn voor transmissie over communicatielijnen (bijv. mobiel (4G/5G), glasvezel of DSL) en vice versa. In industriële toepassingen zijn modems grotendeels vervangen door gateways.
Overall Equipment Effectiveness (OEE)
Een industrienorm die wordt gebruikt om de output te meten in vergelijking met de potentiële capaciteit van productieactiviteiten. OEE kan worden gedefinieerd als de daadwerkelijke hoeveelheid product die voldoet aan de specificaties, vergeleken met de hoeveelheid die theoretisch geproduceerd had kunnen worden, voor een bepaalde periode en gepresenteerd als een percentage. Het kan worden toegepast op individuele machines of processen of volledige productielijnen.
OPC UA (Open Platform Communications Unified Architecture)
OPC UA is een industrieel communicatieprotocol dat is ontworpen voor veilige, gestandaardiseerde en schaalbare gegevensuitwisseling tussen machines, systemen en softwaretoepassingen. Het werkt volgens een client-server- of publish-subscribe-model, waardoor interoperabiliteit tussen apparaten zoals PLC’s, SCADA en MES mogelijk is. Het wordt onderhouden door de non-profitorganisatie OPC Foundation.
In tegenstelling tot MQTT, dat geoptimaliseerd is voor lichte, cloudgebaseerde IIoT-toepassingen, biedt OPC UA een gestructureerde, contextrijke benadering van industriële automatisering, met ingebouwde beveiliging, datamodellering en realtime besturing.
Operationele technologie (OT)
Operationele technologie verwijst naar hardware en software die wordt gebruikt om fysieke processen in industrieën te monitoren en te besturen. In tegenstelling tot IT, dat zich richt op gegevensbeheer, is OT verantwoordelijk voor real-time automatisering en machinebediening.
IIoT betekent dat OT en IT steeds meer naar elkaar toe groeien om de efficiëntie van de productie te verbeteren.
Preventief onderhoud
Proactief onderhoud
Term die onderhoudsstrategieën omvat om de levensduur van machines te verlengen en stilstand te verminderen door actief stappen te ondernemen om storingen te voorkomen voordat ze zich voordoen. Dit staat in contrast met reactief onderhoud, dat zich alleen bezighoudt met storingen zodra deze zich hebben voorgedaan. Proactief onderhoud bestaat uit 3 typen: tijd- en gebruiksgebonden preventief onderhoud, condition based maintenance (CBM) en voorspellend onderhoud (PdM).
Programmable Logic Controller (PLC)
Een PLC is een industriële computer die is ontworpen om productieprocessen te automatiseren. Het ontvangt inputsignalen van sensoren, verwerkt gegevens en stuurt machines in realtime aan. PLC’s zijn zeer betrouwbaar, schaalbaar en worden in verschillende industrieën voor automatisering gebruikt. Ze zijn cruciaal voor de digitale transformatie van fabrieken, en meestal via een Ewon- of Ixon-gateway, die verbonden is met een PLC, wordt data doorgestuurd naar het Innius-platform.
Reactief onderhoud
Router
Een router is een netwerkhardware-apparaat dat dataverkeer tussen een lokaal fabrieksnetwerk en externe systemen stuurt. In tegenstelling tot een modem, dat alleen basis internetverbinding biedt, beheert een router meerdere apparaatverbindingen, wijst IP-adressen toe en verbetert de beveiliging door functies zoals firewalls en VPN’s. Hoewel een gateway routerfuncties bevat, vertaalt het ook industriële communicatiesystemen (bijv. OPC UA, MQTT, Modbus) om naadloze gegevensuitwisseling tussen machines, sensoren en bedrijfsystemen mogelijk te maken. In industriële omgevingen worden routers vaak samen met gateways gebruikt om het netwerkverkeer te structureren en de cyberbeveiliging te waarborgen.
Servitization
Servitization is een bedrijfsstrategie waarbij fabrikanten zich niet alleen richten op het verkopen van producten, maar ook op het aanbieden van diensten, vaak naast hun producten. Een veelvoorkomend voorbeeld is dat machinebouwers een Machine-as-a-Service-model omarmen. Deze benadering versterkt klantrelaties, creëert terugkerende inkomstenstromen en benut interne expertise om hogere marges te behalen.
Voor klanten kan toegang tot lokale expert-diensten aantrekkelijker zijn dan het kopen van een goedkopere machine uit het buitenland. Servitization sluit ook aan bij Industrie 4.0 door gebruik te maken van data en connectiviteit om waardevolle diensten te leveren.
Slimme fabriek
Een slimme fabriek is een sterk gedigitaliseerde en geautomatiseerde productieomgeving die gebruikmaakt van Industry 4.0-technologieën, zoals robots, IIoT en AI. Deze technologieën verbeteren de betrouwbaarheid, aanpasbaarheid en hulpbronnefficiëntie.
Slimme fabrieken vereisen minimale menselijke tussenkomst. In sommige gevallen evolueren ze naar volledig autonome faciliteiten, bekend als Dark Factories, waar geen menselijke interventie nodig is voor normale operaties.
Supervisory Control and Data Acquisition (SCADA)
SCADA is een systeem van software en hardware dat wordt gebruikt om industriële processen te monitoren, te besturen en te automatiseren door realtime gegevens te verzamelen en te visualiseren. Het integreert sensoren, programmeerbare logische besturingssystemen (PLC’s) en mens-machine interfaces (HMI’s) om de bedrijfsvoering in de productie en andere industriële omgevingen te controleren.
SCADA-systemen maken externe supervisie, alarmbeheer en procesoptimalisatie mogelijk, wat zorgt voor een efficiënte en veilige werking van apparatuur. Hoewel SCADA traditioneel gericht is op machineniveau-bewaking, kan het ook integreren met Manufacturing Execution Systems (MES) voor productiebeheer en Industrial Internet of Things (IIoT)-platforms voor verbeterde datagestuurde inzichten.
Voorspellend onderhoud (PdM)
Voorspellend onderhoud (PdM) ook wel predictief onderhoud genoemd, is een proactieve onderhoudsstrategie die gebruikmaakt van real-time sensorgegevens, kunstmatige intelligentie en machine learning-algoritmes om patronen te detecteren en storingen van machines en onderdelen te voorspellen voordat ze zich voordoen. Door het P-F interval verder te verlengen dan bij Condition-Based Maintenance (CBM), maakt PdM het mogelijk om onderhoud tijdig te plannen en uit te voeren, waardoor onnodige servicebeurten worden verminderd, stilstand wordt geminimaliseerd en de betrouwbaarheid van apparatuur wordt verbeterd.
Uiteindelijk verschuift de implementatie van PdM de verantwoordelijkheid voor tijdig onderhoud van de gebruikers naar het softwaresysteem. Een uitdaging bij PdM is het verzamelen van voldoende gegevens om algoritmes te trainen zonder onbetaalbare kosten te maken.
