Top 6 trends voor voedselproducenten in 2024

By Richard Crowter

03 januari, 2024

We worden momenteel vanuit elke hoek gebombardeerd met nieuws over de laatste crises en uitdagingen waarmee bedrijven worden geconfronteerd. Te midden van al dit lawaai is het belangrijk dat voedselproducenten gefocust blijven op hun doelen en een strategie hebben om door veranderende omstandigheden te navigeren.

In deze blog gaan we in op top 6 trends die naar verwachting een grote impact zullen hebben op het ondernemingsklimaat in 2024 en geven we tips hoe voedselproducenten hierop zouden kunnen reageren.

Trend 1: Economische onzekerheid

Economische omstandigheden blijven een grote rol spelen in de voedselindustrie. Recente onderzoeksresultaten gepubliceerd door IoT Analytics[1] tonen aan dat rentetarieven en inflatie nog steeds belangrijke zorgen zijn voor managers.

De voortdurende stijging van de rentetarieven benadrukt de groeiende bezorgdheid over budgetbeperkingen en de noodzaak van kostoptimalisatie. Deze trend hangt direct samen met de acties van centrale banken, met name de Amerikaanse Federal Reserve, die investeringskosten en schuldaflossing beïnvloeden.

Hoewel zorgen over inflatie misschien iets afnemen, blijft het hoog, voornamelijk door stijgende olieprijzen en beperkte voorraden. Ondanks deze uitdagingen blijft de voedselverwerkingssector veerkrachtig, gesteund door de onmisbare aard van voedselconsumptie.

Consumenten zijn veel prijsbewuster dan vroeger en dat gaat niet van de ene op de andere dag veranderen. Deze bestedingspatronen leiden tot meer vraag naar no-nonsense en private label productlijnen. De voedselproducenten die het best geplaatst zijn om te slagen, zijn degenen die van productlijn kunnen wisselen en het inzicht hebben om de juiste beslissingen te nemen. Het is dus essentieel dat voedselproducenten hun kostprijs per recept/product volledig begrijpen. Dit betekent onder andere het meenemen van energie die wordt gebruikt tijdens de productie, en verspilling in de totale kostprijs.

Grip krijgen op kostprijzen betekent ook zorgen dat de productie zo efficiënt mogelijk verloopt. Afval, in al zijn vormen, wordt een economische zorg, niet alleen een ethische. Dit kan het beste worden gemonitord als onderdeel van de industriestandaard KPI: Overall Equipment Effectiveness (OEE).

Trend 2: Herevaluatie van de toeleveringsketen

De traditionele Just-In-Time supply chain, al lange tijd een fundament in de voedselindustrie, wordt nu grondig heroverwogen door fabrieksmanagers. De klappen van de Covid-19 pandemie, verstoringen in de scheepvaart door geopolitieke spanningen en incidenten zoals de vastlopen van de Ever Given in het Suezkanaal hebben het vertrouwen in het wereldwijde just-in-time supply model collectief aangetast.

Recente studies wijzen op een aanzienlijke verschuiving, waarbij bedrijven nu uit voorzorg twee keer zoveel voorraad aanhouden. Deze overgang van Just-In-Time naar een Just-In-Case strategie vereist een ingrijpende herziening van de supply chain. Hoewel de voordelen zijn verminderde druk op upstream partners en verbeterde veerkracht downstream, gaat de verschuiving gepaard met grotere voorraden, brengt risico’s met zich mee, zoals we onlangs bespraken in onze blogpost: Invriezen: Een Schijnoplossing voor Diepgewortelde Uitdagingen in de Voedselproductie?

Om de noodzaak van aanpassingsvermogen te erkennen, worden fabrieksmanagers aangespoord te investeren in technologie, met de nadruk op automatisering, monitoring en analyse van cruciale processen zoals voorraadbeheer.

Dit heeft geleid tot een trend in zogenaamde ‘Friend-shoring’, waarbij toeleveringsketens worden verplaatst naar bevriende landen. Dit gaat hand in hand met een toenemende vraag van consumenten naar meer transparantie in de toeleveringsketen.

Trend 3: Duurzaamheid: consumentengewoonten

Ongeacht de economische onzekerheid en prijsdruk blijft de langetermijntrend de focus op duurzaamheid. De vele facetten van deze zakelijke trend vormen twee categorieën. Enerzijds zijn er de kansen die worden geboden door nieuwe marktsegmenten naarmate consumentengewoonten veranderen. En aan de andere kant is er het overheidsbeleid dat verandering aanmoedigt en dwingt (zie volgende paragraaf).

Consumenten zijn zich steeds meer bewust van voedselkilometers, wat aansluit bij de herevaluatie van toeleveringsketens, waardoor ze dichter bij de markt komen om de milieu-impact van uitgebreide logistiek te verminderen. Ethische overwegingen, zoals de omstandigheden waarin vee wordt gehouden, of producenten eerlijk zijn betaald en hoe gewassen zijn verbouwd, blijven hot topics. Maar de toenemende scepsis van bedrijven die ‘greenwashing’ betekent dat er behoefte is aan harde feiten en gegevens, zoals de energie die nodig is om een bepaald recept te produceren.

Maar terwijl de verandering in consumentengewoonten wordt belichaamd door de plantaardige vleesindustrie, heeft de haast om een deel van de actie te krijgen ertoe geleid dat de markt te gaar is geworden. Hoewel deze nieuwe sector ongetwijfeld zal blijven bestaan, is het al snel een zeer drukke marktplaats geworden, die niet wordt gerechtvaardigd door de daadwerkelijke vraag. Het is duidelijk dat er een shake-out in de sector te verwachten is. De les hier is dat er een gevaar schuilt in het kudde-instinct om elke nieuwe trend na te jagen.

Trend 4: Duurzaamheid: overheidswetgeving

De stikstofcrisis van de Nederlandse overheid heeft veel publiciteit gekregen. Aangezien de hoeveelheid vee die in het land wordt gehouden de komende jaren aanzienlijk wordt verminderd, zal dit ongetwijfeld gevolgen hebben voor de vleesindustrie, die een van de grootste van Europa is [2].

Ook regelgeving die voedselproducenten direct dwingt om meer oog te hebben voor duurzaamheid neemt toe. Neem bijvoorbeeld de EU-richtlijn energie-efficiëntie, die energiemonitoring vereist en maatregelen neemt om het energieverbruik te verminderen. Dan is er de nieuwe Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD), die als onderdeel van de Europese Green Deal grote bedrijven verplicht te rapporteren over de duurzaamheidsimpact van hun activiteiten [3]. De toekomst kan zelfs zo zijn dat consumenten binnen een CO2-budget moeten leven [4]. Er zullen oplossingen nodig zijn om nauwkeurig te berekenen hoeveel CO2 er in de hele toeleveringsketen wordt geproduceerd.

Trend 5: De krappe arbeidsmarkt zal automatisering stimuleren

Veel westerse landen hebben momenteel te maken met een krappe arbeidsmarkt. Vooral technische functies worden zwaar getroffen door het tekort, aangezien de meer ervaren medewerkers de pensioengerechtigde leeftijd bereiken. In voedselfabrieken wordt dit bevestigd op de onderhoudsafdelingen.

Automatisering, of de technologie om handmatige taken te vervangen, wordt een steeds belangrijker onderdeel van de oplossing. In het verleden werd automatisering grotendeels gezien als een bedreiging voor de banen van mensen. Maar vooral in de huidige arbeidsmarkt is dit veranderd, aangezien robots saaie repetitieve banen vervangen, waardoor ze meer creatieve taken kunnen vervullen die robots niet kunnen repliceren. Dit is natuurlijk een generalisatie en automatisering kan niet elk type arbeidstekort in elke fabriek oplossen. De effecten van deze trend zijn echter al zichtbaar in de toegenomen snelheid waarmee robots worden ingezet op bijvoorbeeld productielijnen [5]. Als fabrikant is het belangrijk om rekening te houden met de volgende voordelen van automatisering:

Verhoogde productie-efficiëntie.
Minder afhankelijkheid van de arbeidsmarkt.
Consistente bedrijfskosten, ongeacht de dag van de week of het tijdstip van de dag.
Consistente kwaliteit & veiligheid.
Voorspelbaarheid in termen van gebruik van hulpbronnen, productoutput en verspilling.

Automatisering helpt niet alleen bij het invullen van onvervulde functies, maar creëert ook nieuwe, beter geschoolde banen voor menselijke werkers. Dit maakt voedselverwerkers flexibeler en concurrerender in het veranderende landschap van de voedingsindustrie.

Trend 6: Smart Factory-technologieën: van hype tot pragmatische integratie

Kunstmatige intelligentie (AI) werd een van de populairste onderwerpen van 2023, dankzij de lancering van ChatGPT eind 2022. Maar zoals IoT Analytics heeft gemeld [6], neemt de belangstelling voor dit onderwerp onder bedrijfsleiders nu af.

Gezien het feit dat algemeen wordt verwacht dat AI een grote impact zal hebben op de industrie, kan dit verrassend lijken. Maar dit is typerend voor de Gartner Hype-cyclus, waarin AI zich verplaatst van de ‘Peak of Inflated Expectations’ naar de ‘Trough of Disillusionment’. De Gartner Hype-cyclus is sterk gerelateerd aan de wet van Amara, die stelt dat “nieuwe technologie op de korte termijn wordt overschat, maar op de lange termijn wordt onderschat”.

Ondertussen zijn andere Smart Factory-technologieën, zoals de cloud en het Industial Internet of Things (IIoT), al verder en komen ze in de fase van mainstream adoptie. Dit maakt ze voorlopig veel aantrekkelijker voor pragmatici.

Conclusie

In veranderende tijden zijn de voedselproducenten die het best geplaatst zijn om te slagen degenen die van productlijn kunnen wisselen om aan de eisen van de consument te voldoen, recepten kunnen afstemmen, toeleveringsketens en productieprocessen kunnen optimaliseren. De sleutel hier is om de juiste vragen te stellen, de juiste gegevens te verzamelen, deze te analyseren op antwoorden en de vereiste wijzigingen door te voeren. Bij Innius geloven we dat Industrial IoT een grote rol speelt in dit proces.