Top 5 trends voor voedselproducenten in 2023

By Richard Crowter

13 januari, 2023

We worden momenteel vanuit elke hoek gebombardeerd met nieuws over de laatste crises en uitdagingen waarmee bedrijven worden geconfronteerd. Te midden van al dit lawaai is het belangrijk dat voedselproducenten gefocust blijven op hun doelen en een strategie hebben om door veranderende omstandigheden te navigeren.

In deze blog gaan we in op top 5 trends die naar verwachting een grote impact zullen hebben op het ondernemingsklimaat in 2023 en geven we tips hoe voedselproducenten hierop zouden kunnen reageren.

Trend 1: Economische onzekerheid

Het goede nieuws is dat de grondstoffenprijzen de afgelopen maanden zijn gedaald, vooral in relatie tot de inflatie. Economen geloven ook dat de ergste inflatiestijgingen nu achter de rug zijn, mede dankzij de nieuwe energieprijsplafond van de EU [1].

Maar de oorlog in Oekraïne, de inflatie na covid, China dat uit de lockdown komt en het overheidsbeleid zijn duidelijk enorme economische krachten die een rol spelen. Aangezien het nog te bezien is hoeveel impact deze factoren nog moeten hebben en voor hoelang, zijn de economische prognoses zeer onzeker.

Consumenten zijn veel prijsbewuster dan vroeger en dat gaat niet van de ene op de andere dag veranderen. Deze bestedingspatronen leiden tot meer vraag naar no-nonsense en private label productlijnen. De voedselproducenten die het best geplaatst zijn om te slagen, zijn degenen die van productlijn kunnen wisselen en het inzicht hebben om de juiste beslissingen te nemen. Het is dus essentieel dat voedselproducenten hun kostprijs per recept/product volledig begrijpen. Dit betekent onder andere het meenemen van energie die wordt gebruikt tijdens de productie, en verspilling in de totale kostprijs.

Grip krijgen op kostprijzen betekent ook zorgen dat de productie zo efficiënt mogelijk verloopt. Afval, in al zijn vormen, wordt een economische zorg, niet alleen een ethische. Dit kan het beste worden gemonitord als onderdeel van de industriestandaard KPI: Overall Equipment Effectiveness (OEE).

Trend 2: Herevaluatie van de toeleveringsketen

De verstoring veroorzaakt door de Covid-19-pandemie heeft het vertrouwen in het wereldwijde Just-In-Time-leveringsmodel aan het wankelen gebracht. Bovendien hebben het handelsbeleid van de overheid, zoals de handelsoorlog tussen de VS en China, en de sancties tegen Rusland de risico’s van zakendoen met bepaalde landen verder benadrukt. Een bijzonder voorbeeld voor de voedingsindustrie is dat Rusland en Wit-Rusland belangrijke leveranciers van kunstmest waren [2]. Als Rusland en Wit-Rusland hierin niet kunnen blijven voorzien, zal een alternatieve aanvoer moeten worden gevonden om de komende jaren voedseltekorten in de wereld te voorkomen [3].

Dit heeft geleid tot een trend in zogenaamde ‘Friend-shoring’, waarbij toeleveringsketens worden verplaatst naar bevriende landen. Dit gaat hand in hand met een toenemende vraag van consumenten naar meer transparantie in de toeleveringsketen.

Trend 3: Duurzaamheid: consumentengewoonten

Ongeacht de economische onzekerheid en prijsdruk blijft de langetermijntrend de focus op duurzaamheid. De vele facetten van deze zakelijke trend vormen twee categorieën. Enerzijds zijn er de kansen die worden geboden door nieuwe marktsegmenten naarmate consumentengewoonten veranderen. En aan de andere kant is er het overheidsbeleid dat verandering aanmoedigt en dwingt (zie volgende paragraaf).

Consumenten zijn zich steeds meer bewust van voedselkilometers, wat aansluit bij de herevaluatie van toeleveringsketens, waardoor ze dichter bij de markt komen om de milieu-impact van uitgebreide logistiek te verminderen. Ethische overwegingen, zoals de omstandigheden waarin vee wordt gehouden, of producenten eerlijk zijn betaald en hoe gewassen zijn verbouwd, blijven hot topics. Maar de toenemende scepsis van bedrijven die ‘greenwashing’ betekent dat er behoefte is aan harde feiten en gegevens, zoals de energie die nodig is om een bepaald recept te produceren.

Maar terwijl de verandering in consumentengewoonten wordt belichaamd door de plantaardige vleesindustrie, heeft de haast om een deel van de actie te krijgen ertoe geleid dat de markt te gaar is geworden. Hoewel deze nieuwe sector ongetwijfeld zal blijven bestaan, is het al snel een zeer drukke marktplaats geworden, die niet wordt gerechtvaardigd door de daadwerkelijke vraag. Het is duidelijk dat er een shake-out in de sector te verwachten is. De les hier is dat er een gevaar schuilt in het kudde-instinct om elke nieuwe trend na te jagen.

Trend 4: Duurzaamheid: overheidswetgeving

De stikstofcrisis van de Nederlandse overheid heeft veel publiciteit gekregen. Aangezien de hoeveelheid vee die in het land wordt gehouden de komende jaren aanzienlijk wordt verminderd, zal dit ongetwijfeld gevolgen hebben voor de vleesindustrie, die een van de grootste van Europa is [5].

Ook regelgeving die voedselproducenten direct dwingt om meer oog te hebben voor duurzaamheid neemt toe. Neem bijvoorbeeld de EU-richtlijn energie-efficiëntie, die energiemonitoring vereist en maatregelen neemt om het energieverbruik te verminderen. Dan is er de nieuwe Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD), die als onderdeel van de Europese Green Deal grote bedrijven verplicht te rapporteren over de duurzaamheidsimpact van hun activiteiten [6]. De toekomst kan zelfs zo zijn dat consumenten binnen een CO2-budget moeten leven [7]. Er zullen oplossingen nodig zijn om nauwkeurig te berekenen hoeveel CO2 er in de hele toeleveringsketen wordt geproduceerd.

Trend 5: De krappe arbeidsmarkt zal automatisering stimuleren

Veel westerse landen hebben momenteel te maken met een krappe arbeidsmarkt. Vooral technische functies worden zwaar getroffen door het tekort, aangezien de meer ervaren medewerkers de pensioengerechtigde leeftijd bereiken. In voedselfabrieken wordt dit bevestigd op de onderhoudsafdelingen.

Automatisering, of de technologie om handmatige taken te vervangen, wordt een steeds belangrijker onderdeel van de oplossing. In het verleden werd automatisering grotendeels gezien als een bedreiging voor de banen van mensen. Maar vooral in de huidige arbeidsmarkt is dit veranderd, aangezien robots saaie repetitieve banen vervangen, waardoor ze meer creatieve taken kunnen vervullen die robots niet kunnen repliceren. Dit is natuurlijk een generalisatie en automatisering kan niet elk type arbeidstekort in elke fabriek oplossen. De effecten van deze trend zijn echter al zichtbaar in de toegenomen snelheid waarmee robots worden ingezet op bijvoorbeeld productielijnen [8]. Als fabrikant is het belangrijk om rekening te houden met de volgende voordelen van automatisering:

Verhoogde productie-efficiëntie.
Minder afhankelijkheid van de arbeidsmarkt.
Consistente bedrijfskosten, ongeacht de dag van de week of het tijdstip van de dag.
Consistente kwaliteit & veiligheid.
Voorspelbaarheid in termen van gebruik van hulpbronnen, productoutput en verspilling.

Conclusie

In veranderende tijden zijn de voedselproducenten die het best geplaatst zijn om te slagen degenen die van productlijn kunnen wisselen om aan de eisen van de consument te voldoen, recepten kunnen afstemmen, toeleveringsketens en productieprocessen kunnen optimaliseren. De sleutel hier is om de juiste vragen te stellen, de juiste gegevens te verzamelen, deze te analyseren op antwoorden en de vereiste wijzigingen door te voeren. Bij Innius geloven we dat Industrial IoT een grote rol speelt in dit proces.